■ آشنایی با تاریخچه ساز چنگ بخش عمومی

چنگ خمیده قامت میخواندت به عشرت / بشنو که پند پیران هیچت زیان ندارد

با سلام خدمت دوستان عزیز


روز نوشت آشنایی با تاریخچه ساز چنگ ،با جملات زیر به پابان می رسید


چنگهایی که در دوره‌های اخیر تاریخ بابل و آشور نقش شده از حیث شکل و طرز گرفتن و نواختن با چنگ‌های دوره‌های قدیم تفاوت بسیار دارد.

برتعداد سیمها نیز افزوده شد. جعبه صوتی این نوع چنگ گاهی مستقیم و بدون انحنا و در موارد دیگر منحنی بوده است . طرز نواختن این ساز نیز تغییر کرده به این معنی که این را طوری می گرفتند که سیمها تقریبا عمود بر زمین باشد یعنی به خلاف قدیم که میله چوبی که به موازات زمین بود ولی سیمها عمود بر زمین نبود . نکته دیگر اینکه در نواختن این نوع چنگ زخمه بکار برده نمیشد بلکه آنرا با

دست می نواختند و هر دو دست در نواختن آن دخیل بود

در دوره ساسانیان چنگ معروفترین و محبوبترین سازها بوده است و در شاهنامه فردوسی نیز از آن فراوان نام برده شده است. نکیسا موسیقیدان معروف در بار خسرو پرویز در نواختن آن مهارت تام داشته است.

می‌توان انواع ابتدایی چنگ را در آثار هنری سومری‌ها و مصری‌ها مشاهده کرد. ایرانیان قدیم نوعی از چنگ را ون می‌گفتند.

چنگ امروزی دارای سه قسمت متمایز: گردن، ستون و جعبه طنینی است. زه‌ها از گردن ساز به موازات ستون ممتد و به جعبه طنینی متصل می‌باشند. چنگ را با فشار دادن کف دست بر روی سیم و یا لمس کردن ویا چنگ زدن به زه‌های آن به صدا در می‌آورد.

چنگ مثلث در اواخر قرون وسطی در اروپای غربی رایج بود. در سال ۱۷۲۰ در باواریا، پدال‌هایی در پایه چنگ تعبیه شد و این امر برقدرت فنی چنگ افزود

در سال ۱۸۱۰ سباستین آرا، چنگ را به شکل امروزی تکمیل نمود و بدین وسیله نواختن همه گامهای بزرگ و کوچک را ممکن ساخت و از آن به بعد چنگ در ارکستر معمول گردید. چنگ جدید ۴۷ سیم و ۷ پدال دارد.

چنگ نام یکی از نتهای موسیقی نیز هست که ارزش زمانی آن ۸/۱ نت گرد می‌باشد چنگ در میان اعراب پیش از اسلام نیز ساز شناخته شده بود. در ادوار مختلف تاریخی و در سرزمین های دور از یکدیگر شکل های خاصی به خود گرفته است. اهالی شمال افغانستان به «زنبورک »چنگ می‌گویند در صورتی که از بک های ترک زبان آسیای میانه به نوعی سنتور ایرانی «چنگ» می‌گویند

درپایان فایل موسیقی، آهنگ بی کلام Forever After ساز چنگ Carol Tatum برای دوستان و همکاران محترم در این قسمت قرار داده شده است .
امیدوارم از شنیدن آن لذت ببرید.

مهسا معتمد

وقت سحر است؛ خیز ای مایه‌ی ناز / نرمک‌نرمک باده خور و چنگ نواز

کاین‌ها که به‌جایند، نپایند دراز / وآن‌ها که شدند، کس نمی‌آید باز

(خیام فرزانه)


با سپاس از خانم مهندس معتمد؛
دوستانی که به پیوستِ این روزنوشت یا در دنباله‌ی واپسین کامنتِ خانم معتمد دنبال فایل موسیقی مورد اشاره‌ی ایشان گشتند و طبعاً آن را نیافتند، می‌توانند آن را از این‌جا دریافت کنند:

Forever After – Carol Tatum


در این‌جا هم آهنگِ بی‌سخن دیگری، دربردارنده‌ی تک‌نوازیِ ساز چنگ (Harp)، در دست‌رس دوست‌داران است:

Solo Harp – Carl Philipp Emanuel Bach

جناب آقای مهندس فیلا از لطف و توجه شما

سپاس گزارم

تشکر از مهندس فیلا و خانم مهندس معتمد

خانم معتمد تاریخچه جالبی بود...

خانم مهندس معتمد

آقای مهندس حاج‌محمدی

 

کار ویژه‌ای نکردم ؛ انجام وظیفه بود.

لطف و قدرشناسی شما را ارج می‌نهم.