سلام دوستان
من روز سه شنبه مورخ 7/8/1392 برای اولین بار از شهر زیبای کرمانشاه بازدید نمودم.
این شهر دارای بنا ها و عمارات تاریخی متعددی چون کاخ خسرو ( طاق بستان) ، تکیه بیگلر بیگی ، بازار سنتی کرمانشاه ، خانه معین الکتاب ، خانه فیض مهدوی ، خانه سوری ، خانه سیدین و خانه معتضدالدوله و.... می باشد.
در روز پنجشنبه تصمیم گرفتم تا از بافت قدیمی و تاریخی شهر بازدید و عکاسی نمایم. یکی از بنا های به جا مانده از دوران قاجار در محدوده بافت قدیم شهر تکیه معاون الملک می باشد.
این بنا همان طور که اشاره شد یکی از بناهای به جای مانده ازدوران قاجاریه در کرمانشاه می باشد که کاشی های منحصر به فردش آن را از دیگر تکایای شهر متمایز می کند.
این بنا که در بافت قدیم شهر کرمانشاه ، در م‍ح‍ل‍ه آب‍ش‍ور‌ان قدیم و در خیابان ش‍‍ه‍ی‍د حد‌اد ع‍‍ادل واقع شده است در سال 1320ه‍ج‍ر‌ی ق‍م‍ر‌ی توسط حسین خان معین ال‍ر‌ع‍‍ای‍‍ا (پ‍در م‍‍ع‍ی‍ن‍‍ی کرمانشاهی ، ش‍‍ا‌ع‍ر م‍‍ع‍‍اص‍ر) به م‍ن‍ظور ب‍رگ‍ز‌ار‌ی مراسم مذهبی ب‍ن‍‍اش‍ده است.
در سال 1327در گ‍رم‍‍اگ‍رم م‍ب‍‍ارز‌ات م‍ش‍روطه خ‍و‌ا‌ه‍‍ی گ‍رو‌ه‍‍ی از م‍ش‍روطه خ‍و‌ا‌ه‍‍ان به ع‍ل‍ت آن‍ک‍ه تکیه معاون الملک محل اج‍ت‍م‍‍ا‌ع م‍خ‍‍ال‍ف‍‍ان م‍ش‍روطه شده بود با استفاده از ت‍وپ های س‍ن‍گ‍ی‍ن این بنای نفیس را که ه‍م‍چ‍ون گ‍و‌ه‍ر ش‍ب چ‍ر‌ا‌غ‍‍ی در غرب ایران می درخ‍ش‍ی‍د وی‍ر‌ان کرده و به آت‍ش ک‍ش‍ی‍دن‍د. با ف‍روک‍ش کردن آت‍ش ه‍رج و م‍رج ، حسن خان معین ال‍ر‌ع‍‍ای‍‍ا م‍‍ع‍روف به معاون الملک در سال 1307به ب‍‍ازس‍‍از‌ی م‍ج‍دد این بنای ب‍‍اش‍ک‍وه پ‍رد‌اخ‍ت.
این بنا از سه قسمت تشکیل شده است: قسمت اول را حسینیه، قسمت دوم را زینبیه و قسمت سوم را عباسیه می‌نامند. مجموعه بنا در حدود شش متر از سطح خیابان پائین تر است به طوری که برای ورود به حسینیه باید از 17 پله بزرگ عبور کرد. در جنب پله های ورودی، سقاخانه کوچکی وجود دارد که به وسیله کاشی هایی با نقوش حضرت ابوالفضل (ع) تزئین شده است.
حضرت ابوالفضل سوار بر اسب، شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد. روی پرچم جمله « نصر من الله و فتحاً قریب » نوشته شده است. جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود. مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل و تصویر کودک را به حضرت سکینه نسبت می دهند که از عموی خود عباس طلب آب کرده است. از این رو این مکان را محترم شمرده و در آنجا نذر می کنند، شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند. سراسر نمای مدخل و سردر ورودی بنا نیز با کاشی های نفیس تزئین شده است.
حسینیه در حقیقت صحن کوچکی است که در اطراف آن حجره های دو طبقه و طاق نماهای متعددی قرار گرفته است که سراسر دیوارهای آن با کاشیکاری زیبا آراسته شده است. داخل طاق نماهای این بخش به وسیله تابلوهای کاشیکاری شده پوشیده شده است این تابلوها، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی، قمه زنی و هم چنین تصاویری از خلفا و سلاطین ایران، بارگاه حضرت سلیمان را نشان می دهد. علاوه بر کاشی های با نقوش انسانی، کاشی هایی نیز با نقوش هندسی زیبا به کار رفته است.
به هنگام مرمت حسینیه آثاری از آئینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر گردید. چنین به نظر می رسد که بنای اولیه با گچبری و آئینه کاری تزئین بوده است.
بخش میانی یا زینبیه به صورت صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره های متعددی احاطه شده است. غرفه های طبقه فوقانی، استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بوده است. سقف بنا به صورت گنبدی روپوش است که گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی به صورت نمای فلزی است. تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشی های زیبا شامل 18 تابلو از صحنه های غم انگیز کربلا نظیر آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین (ع)، رزم حضرت علی اکبر (ع)، رزم حضرت قاسم (ع)، رزم حضرت ابوالفضل (ع) صحنه هایی از قیام توابین، به خاکسپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد، صحنه ورود اهل بیت به مدینه، مجلس مختار و بردن اهل بیت (ع) و امام سجاد (ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است.
در بالای قسمت دیواره گنبد هشت تابلو کاشیکاری شده وجود دارد. این تابلوها عبارتنـد از صحنـه‌ای از عروج پیامبـر (ص) و دیدن حضرت علی (ع) در معراج، ضمـانت حضرت رضا (ع) از اهو، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم (ع)، نبرد حضرت علی (ع) با حب سردار خیبریان، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی (ع) ومکتب خانه فرزندان حضرت علی (ع). در حاشیه پائین آن اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی و همچنین مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی در اطراف بنا به چشم می خورد. خطاط این خطوط و اشعار در سقف دیوارهای زینبیه و حسینیه، میرزا حسنخان خطاط کرمانشاهی بوده است. قبر مرحوم معاون الملک بانی تکیه که در سال 1327 ش در گذشته درون اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد.
بنای عباسیه به صورت صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنای دو طبقه ای ساخته شده و در قسمت جنوبی آن ایوانی با دو ستون آجری برپا شده است. دیوارهای عباسیه نیز با کاشی های رنگارنگی تزئین شده که بر روی آنها، صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) دیده می شود. در این صحن نیز، تصاویری از شخصیت های مذهبی، سیاسی و مهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه در این دوره از جمله حسن خان معاون الملک و آیت الله سید حسین حائری طباطبایی بر روی کاشی ها نقش بسته است.
و در پایان بخشی از عکس های گرفته شده از این بنا را به شما عزیزان تقدیم می نمایم .
مهسا معتمد
برگرفته از :
http://www.kermanshahcity.irhttp://fa.wikipedia.org
